İçindekiler
Kolajen Nedir?
Kolajen, insan vücudundaki proteinin üçte birini oluşturan sert, çözünmez ve lifli bir proteindir. Kas, kemik, deri, kan damarları, sindirim sistemi, tendon, kornea ve dişlerde bulunur. Destekleyici yapılar olarak işlev görürler ve hücreleri birbirine bağlar. Cilde güç ve elastikiyet verir.
En az 28 tip kolajen tespit edilmiştir. En yaygın tipleriyse tip I, II, III ve IV’tür
Tip I: Vücuttaki kolajenlerin % 90’ını oluşturur. Cilt, kemik, tendon, lifli kıkırdak, bağ dokusu ve diş için yapı sağlar.
Tip II: Eklemler ve elastik kıkırdakta bulunur.
Tip III: Organ ve arter yapısını destekler.
Tip IV: Filtrasyona yardımcı olur ve cildin katmanlarında bulunur.
Yaşlandıkça, vücut daha az ve düşük kalitede kolajen üretir. Bunun gözle görülür belirtilerinden biride cildin daha az sert ve esnek hale gelmesidir. Ayrıca kıkırdak da yaşla birlikte zayıflar.
Kolajen Vücutta Ne İşe Yarar?
Cilt Sağlığı: Kolajen cildin önemli bir bileşenidir. Cildin güçlenmesinde rol oynar, ayrıca elastikiyet kazanmasına ve nemlenmesine fayda sağlar.
Eklem Ağrısını Azaltmaya Yardımcı Olur: Eklemleri koruyan ve kauçuk benzeri bir doku olan kıkırdağın bütünlüğünü korumaya yardımcı olur. Yaşlandıkça vücuttaki kolajen miktarı azalır. Bunun sonucunda osteoartrit gibi dejeneratif eklem bozukluklarının geliştirme riski artar.
Kemik Sağlığı: Kemiklerin çoğu kolajenden yapılır. Vücuttaki kolajen bozuldukça kemik kütlesi de artar. Bu, düşük kemik yoğunluğu ile karakterize edilen ve daha yüksek kemik kırığı riski oluşturan osteoporoz gibi problemleri tetikler.
Kas Kütlesini Artırabilir: Kas dokusunun %1-10’u kolajenden oluşur. Bu protein, kasların güçlü ve düzgün çalışmasını sağlamak için gereklidir.
Kalp Sağlığını Geliştirir: Kolajen, artere, kanı kalpten alıp vücudun geri kalanına taşıyan kan damarlarına yapı sağlar. Yeterli kolajen olmadan, arterler zayıf ve kırılgan hale gelebilir.
Saç ve Tırnaklar: Kırılganlığı önleyerek tırnaklarınızın gücünü artırabilir. Ayrıca, saçların ve tırnakların daha çok uzamasına yardımcı olabilir.
Bağırsak Sağlığı: Bağırsak geçirgenliğini artırır. Sızdıran bağırsak sendromunun tedavisine yardımcı olur.
Zihinsel ve Psikolojik Fayda: Kolajenin bu yönü bilimsel olarak araştırılmamıştır ancak insanların ruh halini iyileştirdiği ve endişe belirtilerini azalttığı iddia ediliyor.
Kilo Kaybı: Kolajenin kilo kaybına neden olduğu ve metabolizmayı hızlandırdığı düşünülmektedir.
Kolajen Üretimini Artırıcı Besinler
Kolajen hayvansal gıdaların bağ dokularında bulunur. Kemik suyu önemli bir kolajen kaynağıdır. Kolajenlerin ilk versiyonu prokolajendir. Vücut iki amino asit olan glisin ve prolin’i birleştirerek prokolajen yapar. Bu işlem yapmak içinde C vitaminini kullanır.
Aşağıdaki besinlerden bol miktarda alınması durumunda protein üretimine yardımcı olunabilir.
C Vitamini: Turunçgiller, biber ve çilek c vitamini açısından zengin besinlerdir.
Prolin: Yumurta akı, buğday tohumu, süt ürünleri, lahana, kuşkonmaz ve mantarlarda yüksek miktarlarda bulunur.
Glisin: Protein içeren gıdaların çoğunda bulunur.
Bakır: Organ etleri, susam tohumları, kakao tozu, kaju fıstığı ve mercimek önemli bakır kaynaklarıdır.
Ayrıca vücudun yeni proteinleri üretmesi için gerekli amino asitleri içeren yüksek kaliteli proteine ihtiyacı vardır. Kırmızı ve beyaz et, deniz ürünleri, süt ürünleri, baklagiller ve tofu mükemmel amino asit kaynaklarıdır.
Kolajene Zarar Veren Şeyler
Şeker ve rafine karbonhidratlar: Şeker, kolajenin kendini onarma yeteneğini etkiler. İlave şeker ve rafine karbonhidrat tüketimini sınırlamanın birçok sağlık yararı bulumuyor.
Çok fazla güneş ışığına maruz kalmak: Ultraviyole radyasyon kolajen üretimini azaltır.
Sigara içmek: Sigara içmek kolajen üretimini azaltır. Bunun sonucunda yara iyileşmesi bozulabilir ve kırışıklıklara neden olur.
Otoimmün bozukluklar: Lupus gibi bazı otoimmün bozukluklar da kolajen üretimini sekteye uğratır.